Hiện thực hóa Nghị quyết 72 – Chủ trương mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc

Thay mặt Bộ Chính trị, Tổng Bí thư Tô Lâm ký ban hành Nghị quyết số 72-NQ/TW, ngày 09/9/2025 “Về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân”. Trong đó, người dân đã và đang dành sự đặc biệt quan tâm đến mục tiêu được xác định: “Từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần, được lập sổ sức khỏe điện tử để quản lý sức khỏe theo vòng đời, từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế. Đến năm 2030, người dân được miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế theo lộ trình”. 

Nhằm hiện thực hóa chủ trương và đáp ứng sự kỳ vọng của Nhân dân, mới đây, ngày 01/12, Bộ Y tế tổ chức Hội thảo xin ý kiến chuyên gia nhằm xây dựng đề án từng bước thực hiện chính sách miễn viện phí theo Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị. Tại hội thảo, Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Vũ Mạnh Hà nhấn mạnh bên cạnh những thành tựu nổi bật đạt được trong công tác chăm sóc sức khỏe thời gian qua; chi tiêu tiền túi của người dân vẫn ở mức cao, chiếm hơn 40% tổng chi phí y tế – một tỷ lệ mà Tổ chức Y tế Thế giới đánh giá là rủi ro đối với an toàn tài chính của người bệnh. Nguy cơ nghèo hóa do bệnh tật, đặc biệt ở người nghèo, người mắc bệnh mạn tính và nhóm điều trị dài ngày, vẫn hiện hữu.

Tại Hội thảo, các chuyên gia đã khẳng định miễn viện phí không chỉ là một chính sách tài chính y tế, mà còn mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, giúp giảm đáng kể gánh nặng chi tiêu cho người dân và khuyến khích tiếp cận dịch vụ y tế sớm hơn. Khi rào cản chi phí được gỡ bỏ, người bệnh có cơ hội được chẩn đoán kịp thời, giảm biến chứng, giảm tử vong và tăng hiệu quả điều trị. Tuy nhiên, đây là một chủ trương lớn, khó và cần thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng. Bộ Y tế hiện đang tiếp tục tổng hợp ý kiến để hoàn thiện đề án, bảo đảm chính sách vừa khả thi, vừa giữ được tính bền vững tài chính và phù hợp với điều kiện kinh tế – xã hội của Việt Nam.

Dù ở mức thu nhập khác nhau, việc đảm bảo tiếp cận y tế là một ưu tiên chính trị và xã hội ở nhiều quốc gia

Tại Cuba, miễn phí y tế là một trong những trụ cột của hệ thống xã hội chủ nghĩa. Người dân Cuba không phải trả bất kỳ khoản chi phí nào khi đến bệnh viện, từ khám bệnh, xét nghiệm đến điều trị nội trú hay phẫu thuật.

Sri Lanka cũng có hệ thống y tế công miễn phí lâu đời, bắt đầu từ năm 1951. Nhà nước chi trả hoàn toàn chi phí điều trị tại các bệnh viện công lập, bao gồm thuốc men và thiết bị y tế cơ bản. Chính sách này đã giúp quốc gia Nam Á đạt được nhiều chỉ số sức khỏe tích cực, trong đó có tỷ lệ tử vong bà mẹ và trẻ sơ sinh thuộc hàng thấp nhất khu vực.

Thái Lan triển khai chương trình Bảo hiểm Y tế Toàn dân (Universal Coverage Scheme - UCS) từ năm 2002. Người dân đăng ký tại cơ sở y tế địa phương và được cấp “thẻ vàng”, cho phép họ sử dụng dịch vụ mà không cần trả tiền hoặc chỉ trả mức phí 30 baht. Khoảng 99% dân số Thái hiện đã được bao phủ bởi hệ thống này, với chi phí chủ yếu do chính phủ tài trợ.

 Malaysia theo đuổi mô hình y tế công với chi phí thấp. Mặc dù không miễn phí hoàn toàn, nhưng người dân chỉ phải trả một phần rất nhỏ so với chi phí thực tế. Chính phủ Malaysia trợ cấp mạnh mẽ cho hệ thống y tế công, đảm bảo chi phí không trở thành rào cản tiếp cận dịch vụ.

Tại Thổ Nhĩ Kỳ, chương trình bảo hiểm y tế toàn dân (Genel Sağlık Sigortası - GSS) được triển khai từ năm 2003, yêu cầu người dân đăng ký với Cơ quan An sinh Xã hội (SSI). Những người có thu nhập thấp được nhà nước trợ cấp hoặc miễn phí hoàn toàn. Chính sách này đã giúp giảm mạnh tỷ lệ người không có bảo hiểm, đồng thời mở rộng khả năng tiếp cận y tế.

Brazil, với hệ thống y tế công Sistema Único de Saúde (SUS), cung cấp dịch vụ y tế hoàn toàn miễn phí cho toàn bộ dân cư, bao gồm người nước ngoài cư trú hợp pháp. SUS hoạt động với mạng lưới rộng lớn từ cơ sở đến tuyến trung ương, phục vụ hàng triệu người mỗi ngày. Đây là một trong những hệ thống y tế công lớn nhất thế giới. Ngoài ra, các nước như Anh, Thụy Điển, Nauy, Đan Mạch, Canada cũng duy trình chính sách miễn viện phí hoặc chi phí rất nhỏ như trên.

WHO và Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cũng đã công bố báo cáo chính sách cho thấy đầu tư vào y tế mang lại lợi ích lan tỏa cho nhiều lĩnh vực khác nhau, giúp giảm nghèo thông qua giảm chi phí trực tiếp cho người dân và tạo thêm việc làm.

Có thể thấy rằng: Công bằng y tế không phải là điều tự nhiên xảy ra – mà là kết quả của những lựa chọn chính sách và đầu tư xã hội đúng đắn. Chủ trương miễn viện phí toàn dân là chính sách lớn, thể hiện tính ưu việt và nhân văn của chế độ ta. Để hiện thực hóa chủ trương này, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về thể chế, nguồn lực tài chính, nhân lực, cơ sở hạ tầng, đồng thời cải cách mạnh mẽ cơ chế tài chính y tế. Người dân có thể tin tưởng rằng, dưới sự lãnh đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị và sự ủng hộ rộng rãi từ Nhân dân, mục tiêu miễn viện phí cho toàn dân là hoàn toàn khả thi và chắc chắn sẽ được tổ chức thực hiện hiệu quả! 

Quang Khánh (tổng hợp)