Lực lượng An ninh nhân dân thời kỳ số hoá: Giữ bình yên trong một thế giới đang thay đổi từng giây

Có lẽ chưa bao giờ khái niệm “an ninh” lại trở nên rộng và phức tạp như hôm nay. Một tin nhắn lạ có thể mở ra cánh cửa cho kẻ xấu xâm nhập ví tiền của ai đó; một cú nhấp chuột bất cẩn có thể khiến cả doanh nghiệp lao đao. Khi cuộc sống bước vào kỷ nguyên số, an ninh không còn là câu chuyện của đường biên, của tuần tra, của những ca trực ngoài trời. Nó đang dịch chuyển sang những không gian vô hình – nơi dữ liệu thay thế giấy tờ, nơi tội phạm chọn ẩn mình sau màn hình điện thoại. Trong bối cảnh ấy, lực lượng An ninh nhân dân đứng trước một nhiệm vụ chưa từng có tiền lệ: bảo vệ bình yên của đất nước trong môi trường mạng rộng mở nhưng đầy rủi ro, đồng thời đưa công nghệ trở thành công cụ phục vụ người dân tốt hơn

Chuyển đổi số trong lực lượng Công an – khi công nghệ trở thành “cánh tay nối dài” phục vụ nhân dân

Nhắc đến chuyển đổi số, nhiều người thường nghĩ đến những thuật ngữ khô khan. Nhưng thực tế, chuyển đổi số trong lực lượng Công an bắt đầu rất đời thường: bằng việc giúp người dân bớt xếp hàng, bớt chờ đợi, bớt “tay xách nách mang” mỗi khi cần làm thủ tục.

Từ năm 2022 đến nay, hơn 100 triệu thẻ căn cước công dân gắn chip đã được cấp, trở thành một trong những cơ sở dữ liệu đồng bộ nhất khu vực. Ứng dụng VNeID – dù vẫn đang hoàn thiện – đã giúp hàng chục triệu người sử dụng định danh điện tử thay cho nhiều loại giấy tờ. Điều từng mất hàng giờ, nay rút xuống vài phút. Việc truy cập thông tin cư trú, bảo hiểm, tiêm chủng… trở nên đơn giản hơn rất nhiều. Đằng sau những kết quả đạt được là sự nỗ lực thầm lặng của hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ làm việc xuyên đêm tại các điểm cấp căn cước. Có thời điểm lực lượng Công an xã, phường phải căng mình làm việc gần như 24/24 giờ ; tại một số địa phương ghi nhận cán bộ, chiến sĩ làm việc gần 2 giờ sáng để kịp tiến độ cấp thẻ, đáp ứng yêu cầu và phục vụ tốt nhất nhu cầu của người dân.

Cuộc chiến thầm lặng với tội phạm công nghệ cao

Trong căn phòng tràn ánh đèn xanh của màn hình máy tính, những chiến sĩ an ninh mạng đang đối mặt với loại tội phạm mới – không súng đạn, nhưng tốc độ và sự tinh vi là hiểm họa thực sự.

Chỉ tính riêng năm 2024, lực lượng công an đã phát hiện hàng trăm vụ lừa đảo trực tuyến, từ giả danh cán bộ tư pháp, đến chiếm quyền tài khoản ngân hàng, chiếm đoạt SIM điện thoại, rồi lan truyền mã độc. Nhiều đường dây điều khiển từ nước ngoài, tổng thiệt hại ước tính lên đến hàng nghìn tỷ đồng. Khác với những chuyên án trước đây nơi lực lượng công an phải băng rừng vượt núi, hay “ăn lán, ngủ rừng” – cuộc chiến hôm nay diễn ra trong không gian mạng, nhưng không hề nhẹ nhàng hơn. Mỗi vụ việc đòi hỏi phân tích dữ liệu hàng chục terabyte, truy ngược dấu vết IP xuyên nhiều quốc gia, thậm chí phải phối hợp Interpol để lần ra đối tượng. Có những chuyên án, các trinh sát an ninh mạng mất nhiều công sức để theo dõi đường đi của dữ liệu bị đánh cắp. Công việc ấy lặng lẽ nhưng không hề nhỏ bé, bởi nếu họ chậm vài phút, hàng nghìn tài khoản ngân hàng có thể bị quét sạch.

Người dân – mắt xích quan trọng nhất của an ninh số

Dù hệ thống an ninh có hiện đại đến đâu, một cú nhấp chuột sai vẫn có thể khiến mọi thứ đổ vỡ. Ở chiều ngược lại, kỹ năng tự bảo vệ mình của người dân chính là “lá chắn” đầu tiên chống tội phạm mạng.

Thống kê từ nhiều vụ việc gần đây cho thấy: Khoảng 80% các vụ lừa đảo mạng xảy ra do người dùng nhẹ dạ hoặc thiếu kiến thức an toàn số. Rất nhiều trường hợp cung cấp mã OTP, mật khẩu, hoặc “bấm vào đường link lạ cho biết” hoặc không ít nạn nhân tin vào các tin nhắn mạo danh công an, toà án, ngân hàng… đến mức tự chuyển tiền cho kẻ gian. Đó là lý do lực lượng chức năng liên tục khuyến cáo: không cung cấp thông tin cá nhân, không bấm vào link lạ, không chuyển tiền theo yêu cầu của bất kỳ ai qua điện thoại. Trật tự an ninh trong thời đại số không thể xây dựng nếu không có sự chung tay của từng người dân. Bảo vệ mình cũng chính là bảo vệ cộng đồng.

Chúng ta đang bắt đầu một giai đoạn chuyển đổi chưa từng có. Hạ tầng dữ liệu quốc gia, căn cước công dân số, định danh điện tử… tất cả tạo nên những nền móng quan trọng cho xã hội số mà Việt Nam đang hướng đến. Nhưng bất kỳ đột phá nào cũng đi kèm thách thức. Lực lượng An ninh nhân dân đang tập trung mọi nguồn lực để chủ động tháo gỡ những thách thức ấy. Bên cạnh đó, sự đồng hành của người dân từ việc tuân thủ pháp luật, cảnh giác với lừa đảo, đến việc ủng hộ cải cách hành chính, chính là động lực để công cuộc số hoá an ninh đạt hiệu quả bền vững. 

N.T